Poniedziałek 13 października / Monday, October 13
Sesja I Sesja jubileuszowa - 15 lat PBC / Session I Jubilee session – 15 years of PDL
Wkład PAN Biblioteki Gdańskiej do Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej
Presenter: Anna Walczak (PAN Biblioteka Gdańska)
Language of speech: PL
W wystąpieniu przedstawiono niezwykłe okoliczności, w których w 1596 roku powstała Bibliotheca Senatus Gedanensis, najstarsza biblioteka publiczna w regionie, działająca dzisiaj jako Polska Akademia Nauk Biblioteka Gdańska. Zaprezentowano jej bogate, gromadzone przez wieki, zróżnicowane zbiory. Część z nich jest już dostępna w Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej. Następnie wskazano na priorytety przy doborze publikowanych materiałów, priorytety użytkowników, na współpracę z instytucjami kultury oraz plany na przyszłość.
Kolekcja „GEODEZJA i KARTOGRAFIA” w PBC
Presenter: Ryszard Rus (Stowarzyszenie Geodetów Polskich Gdańsk / GK HiT SGP)
Language of speech: PL
Współpraca Stowarzyszenia Geodetów Polskich (SGP) z Pomorską Biblioteką Cyfrową (PBC) rozpoczęła się bezpośrednio po Bałtyckim Kongresie Geodezyjnym wraz z obchodami 70-cio lecia gdańskiego Oddziału SGP. W dniu 15 czerwca 2016 roku, na zaproszenie Dyrektor Biblioteki Głównej Politechniki Gdańskiej, odbyło się spotkanie nt. utworzenia cyfrowej kolekcji „GEODEZJA
i KARTOGRAFIA”. Zgodę na powyższe wyraził JM Rektor PG. Ambitne zadanie udostępnienia przede wszystkim archiwalnych zeszytów Przeglądu Geodezyjnego, rozpoczęto oczywiści od nr 1 z 1945 roku (nota bene pierwszego czasopisma technicznego wydanego po II wojnie światowej). Kiedy we wrześniu 2017 roku powołano do życia Główną Komisję Historii i Tradycji SGP (GK HiT) wspólnie z oddziałem SGP w Gdańsku sukcesywnie udostępniano do skanowania „GEO_perełki”. Obecnie można pobrać 296 pozycji w tym blisko 700 zeszytów Przeglądu Geodezyjnego z lat 1945-2003.
PBC została uhonorowana, podczas GALI 100-lecie SGP w dniu 25 stycznia 2019 r., medalem AMIGO SOCIETAS (Przyjaciel Stowarzyszenia). Członkowie GK HiT oraz oddziału gdańskiego SGP złożyli szczególne podziękowania za dotychczasową współpracę przy tworzeniu oraz rozbudowie kolekcji „GEODEZJA i KARTOGRAFIA”.
Sesja II Finasowanie i granty / Session II Funds and grants
Finansowanie bibliotek w Polsce ze źródeł zewnętrznych – przegląd źródeł i perspektywy rozwoju dla podmiotów i bibliotekarzy / Financing Libraries in Poland from External Sources – Overview of Funding Opportunities and Development Prospects for Institutions and Librarians
Presenter: Anna Małczuk-Wakulińska (Kasa na Kulturę)
Language of speech: PL
Finansowanie bibliotek w Polsce coraz częściej opiera się na wykorzystaniu zewnętrznych źródeł, które umożliwiają nie tylko utrzymanie działalności podstawowej, lecz także intensyfikację procesów digitalizacyjnych oraz rozwój usług w erze otwartej nauki, powszechnego i bezpłatnego dostępu do wiedzy, kultury i dziedzictwa. Szczególną rolę w tym kontekście odgrywają biblioteki cyfrowe, stanowiące narzędzia udostępniania zasobów naukowych i dziedzictwa kulturowego w skali krajowej i międzynarodowej. Ich funkcjonowanie i rozwój wymagają stałych inwestycji w infrastrukturę techniczną, oprogramowanie, standaryzację metadanych oraz długoterminowe strategie archiwizacji.
Źródła finansowania zewnętrznego obejmują m.in. fundusze europejskie, granty krajowe (np. Narodowe Centrum Nauki, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego), a także wsparcie samorządowe oraz pochodzące ze źródeł fundacji bankowych i korporacyjnych. Należy pamiętać, że ze wsparcia mogą korzystać podmioty (w ramach ścieżki grantowej), jak również indywidualni bibliotekarze, dla których ciekawą możliwością są stypendia. Coraz większe znaczenie zyskują partnerstwa z fundacjami, organizacjami pozarządowymi i podmiotami prywatnymi, które umożliwiają realizację projektów edukacyjnych, animacyjnych i wydawniczych, a także inicjatyw badawczych w obszarze informacji naukowej. Zakres finansowania obejmuje szerokie spektrum działań: zakup zbiorów drukowanych i elektronicznych, rozwój repozytoriów instytucjonalnych i bibliotek cyfrowych, prowadzenie badań i działalności wydawniczej, a także programy edukacyjne i popularyzatorskie w zakresie dziedzictwa naukowego i kulturowego. Ponadto finansowanie indywidualnych projektów bibliotekarzy w ramach stypendiów może również stanowić ciekawe źródło finansowania dla tej grupy zawodowej.
Zewnętrzne źródła finansowania pełnią zatem funkcję strategiczną: umożliwiają bibliotekom naukowym i specjalistycznym aktywne uczestnictwo w globalnym obiegu informacji, a jednocześnie umacniają ich pozycję jako ośrodków innowacji i cyfrowej ochrony dziedzictwa w zmieniającym się środowisku naukowym i kulturowym oraz wspomagają indywidualny rozwój ich pracowników. Wystąpienie ma na celu przegląd różnorodnych możliwości finansowania projektów bibliotecznych zarówno dla podmiotów w ścieżce grantów, jak i bibliotekarzy w ścieżce stypendialnej.
EN
Financing libraries in Poland increasingly relies on the use of external sources, which make it possible not only to maintain core activities but also to intensify digitisation processes and to develop services in the era of open science, universal and free access to knowledge, culture, and heritage. In this context, digital libraries play a particularly important role as tools for providing access to scientific resources and cultural heritage on both national and international scales. Their functioning and development require constant investment in technical infrastructure, software, metadata standardisation, and long-term archiving strategies.
External funding sources include, among others, European funds, national grants (e.g., the National Science Centre, the Ministry of Culture and National Heritage, the Ministry of Science and Higher Education), as well as support from local governments and from foundations established by banks and corporations. It should be noted that funding is available both for institutions (through grant schemes) and for individual librarians, for whom scholarships represent an interesting opportunity. Partnerships with foundations, non-governmental organisations, and private entities are becoming increasingly important, enabling the implementation of educational, cultural animation, and publishing projects, as well as research initiatives in the field of information science.
The scope of financing covers a wide spectrum of activities: the purchase of printed and electronic collections, the development of institutional repositories and digital libraries, the conduct of research and publishing activities, as well as educational and popularisation programmes in the field of scientific and cultural heritage. Furthermore, the financing of individual librarians’ projects through scholarships can also constitute an interesting source of support for this professional group.
External sources of financing therefore serve a strategic function: they enable academic and specialist libraries to actively participate in the global circulation of information, while simultaneously strengthening their position as centres of innovation and digital heritage preservation in a changing scientific and cultural environment, and they also support the individual development of their staff. The purpose of this presentation is to provide an overview of the diverse opportunities for financing library projects, both for institutions within the grant pathway and for librarians within the scholarship pathway.
Biblioteka Cyfrowa UJK – od pomysłu do sukcesu dzięki grantom ministerialnym / The Development of the Digital Library at Jan Kochanowski University: Achievements Enabled by Ministerial Grant Support
Presenter: Karolina Wicha (Biblioteka Uniwersytecka w Kielcach)
Language of speech: PL
Wystąpienie przedstawia historię powstania i rozwoju Biblioteki Cyfrowej Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, która powstała i rozwinęła się dzięki wsparciu finansowemu w postaci grantów ministerialnych. Omówiono strategiczne wykorzystanie środków finansowych, które pozwoliły na digitalizację unikalnych zbiorów biblioteki. Przedstawiono kluczowe etapy realizacji projeków, wyzwania napotkane podczas budowy cyfrowej platformy, skanowania oraz efekty, które przyniosło udostępnienie zasobów szerokiemu gronu odbiorców – od naukowców, przez studentów, aż po społeczność lokalną. Wystąpienie pokazuje, jak granty ministerialne stały się fundamentem biblioteki cyfrowej, która służy celom naukowym i popularyzacji dziedzictwa naukowego.
EN
This presentation outlines the history and development of the Digital Library at Jan Kochanowski University in Kielce, established and expanded through ministerial grant funding. It discusses how the strategic utilization of these resources enabled the digitization of unique university collections. Key stages of implementation, challenges encountered during the construction of the digital platform, and the outcomes of providing broad access to these resources are addressed, including their impact on scholars, students, and the local community. The presentation demonstrates how ministerial grants have formed the foundation of the digital library, supporting scientific research and the promotion of scholarly heritage.
Otwarte nabory jako narzędzie wzmacniające współpracę międzysektorową w projekcie Heriforge / Open calls as a tool strengthening multisectoral collaboration within the Heriforge project
Presenter: Michał Kosiedowski (Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe)
Language of speech: PL
HERIFORGE to projekt finansowany przez UE, który tworzy sieć centrów innowacji w Polsce, na Cyprze i w Turcji, wspierając zachowanie dziedzictwa kulturowego z wykorzystaniem technologii rozszerzonej rzeczywistości (ang. extended reality – XR). Projekt promuje zrównoważone, lokalne ekosystemy badań i innowacji, łącząc naukę, biznes i administrację publiczną. Jego celem jest stworzenie i wdrożenie strategii rozwoju hubów i współpracy, opracowanie prototypów rozwiązań XR w ramach wspólnych projektów pilotażowych oraz platformy danych, ułatwiającej ponowne wykorzystanie cyfrowych zasobów kultury. Dzięki temu możliwe będzie działanie w kierunku wzmacniania odporności społecznej, wspierania MŚP i realizacji priorytetów UE w kontekście innowacji regionalnych. Jednym z ważnych narzędzi włączenia większej liczby interesariuszy do współpracy w ramach sieci centrów innowacji są otwarte nabory na rozwiązania rozszerzające możliwości technologii XR oraz demonstrujące zastosowania technologii XR dla zachowania i prezentacji zdigitalizowanego dziedzictwa kulturowego.
EN
HERIFORGE is an EU-funded project creating a network of innovation hubs in Poland, Cyprus, and Turkey to advance cultural heritage preservation through extended reality (XR) technologies. It promotes sustainable, place-based research and innovation ecosystems by linking academia, businesses, and public authorities. The project aims to deliver hub and collaboration strategies, XR prototypes (Joint Pilot Research Project), and a data platform to enhance the reuse of digital cultural heritage assets. These will be used towards strengthening social resilience, supporting SMEs and aligning regional innovation with EU priorities. One of the important tools to engage extended number of stakeholders into the hubs network are open calls to advance XR technology stack and to demonstrate the use of XR for preservation and presentation of digitized cultural heritage.
Sesja III Partnerstwa w zakresie digitalizacji, udostępniania i wykorzystania zbiorów / Session III Partnerships in Digitization, Access and Use of Collections
Dobrze zaprojektowany interfejs wyszukiwawczy w świetle opinii studentów Architektury Informacji UMK w Toruniu - wnioski dla bibliotek cyfrowych / A well-designed search interface in the light of the opinions of Information Architecture students from the Nicolaus Copernicus University in Toruń - conclusions for digital libraries
Presenter: Natalia Pamuła (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
Language of speech: PL
Interfejs wyszukiwawczy to kluczowa dla obsługi systemu informacyjno-wyszukiwawczego składowa, bo służy do podstawowej komunikacji na linii system-użytkownik. Współczesne projektowanie systemów informacyjnych opiera się na regułach user-centered design (projektowanie zorientowane na użytkownika). Aby zatem zaprojektować skuteczny, wydajny, dostosowany do ich potrzeb system należy odpowiedzieć sobie na pytanie: kim są jego potencjalni użytkownicy, jakie cele przyświecają ich interakcji z systemem, jakie zadania będą realizować w drodze tej interakcji aby owe cele osiągnąć. Na kierunku Architektura Informacji, prowadzonym w Instytucie Badań Informacji i Komunikacji UMK w Toruniu na II r. studiów uzupełniających magisterskich studenci mogą realizować przedmiot Projektowanie Interfejsów Wyszukiwawczych na jednej z zaoferowanych ścieżek dydaktycznych. Zajęcia te obejmują praktyczne aspekty projektowania
interfejsów, których głównym zadaniem jest wsparcie użytkownika w procesie wyszukiwania. Projekt zaliczeniowy przygotowywany przez studentów obejmuje ewaluację jednego z interfejsów wyszukiwawczych przy pomocy wybranej metody oraz zaproponowanie zmian, które w ich opinii (w oparciu o zdobytą w trakcie zajęć wiedzę i doświadczenie) usprawnią i ulepszą użytkownikom doświadczenie korzystania z tego właśnie interfejsu. W ramach realizacji zadania studenci przygotowali już ponad 100 projektów, w których odnoszą się do interfejsów różnorodnych pod względem funkcji, celu, przeznaczenia, użytkowników
docelowych. Na użytek niniejszego referatu zestawiono wnioski z tych, które dotyczą bibliotek cyfrowych i innych, podobnych systemów wyszukiwawczych służących do obsługi użytkowników zainteresowanych wyszukiwaniem obiektów cyfrowych i informacji naukowej.
EN
The search interface is a key component of an information and search system, as it facilitates communication between the system and the user. Contemporary information system design is based on the principles of user-centered design. Therefore, to design an effective, efficient system tailored to their needs, it is necessary to know who the potential users are, what goals guide their interactions with the system, and what tasks they will accomplish through interaction with the system to achieve these goals. In the Information Architecture program offered by the Institute of Information and Communication Research at the Nicolaus Copernicus University in Toruń, students can take the Search Interface Design course in one of the offered educational paths during their second year of supplementary master's studies. These courses cover practical aspects of interface design, the primary purpose of which is to support users in the search process. The final project prepared by the students involves evaluating one of their chosen search interfaces using a selected method and proposing changes that, in their opinion (based on the knowledge and experience gained during the course), will streamline and improve the user experience of that interface. As part of this assignment, students have already prepared over 100 projects addressing interfaces that vary in function, purpose, intended use, and target users. For the purposes of this paper, conclusions from these projects concerning digital libraries and other similar search systems for finding scientific information are summarized.
Wirtualna rekonstrukcja księgozbiorów. Rola współpracy międzyinstytucjonalnej w badaniach proweniencyjnych / Virtual Reconstruction of Book Collections: The Role of Inter-Institutional Collaboration in Provenance Research
Presenter: Alicja Zabrocka (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu)
Language of speech: PL
W ostatnim czasie wzrasta popularność badań proweniencyjnych nad księgozbiorami historycznymi. Śledzenie losów księgozbiorów rozproszonych przez wojny i migracje ludności to przedsięwzięcie, w które współpraca między instytucjami jest nieodzownie wpisana. Polskie środowisko bibliotekarzy i naukowców już od 2017 roku prowadzi w tym zakresie systematyczne działania pod szyldem Proweniencyjnej Grupy Roboczej, a Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu była jedną z instytucji inicjujących jej powstanie. Jako wzorowy przykład współpracy w badaniach proweniencyjnych bez wątpienia można podać projekt realizowany wraz z Biblioteką Uniwersytecką w Uppsali, w ramach którego rekonstruowany jest księgozbiór jezuitów poznańskich częściowo wywieziony z Polski w okresie potopu szwedzkiego. Efekty tej współpracy to przede wszystkim rzetelne opracowanie informacji bibliograficznej i proweniencyjnej, ale także przygotowanie materiału pod przyszłą wirtualną rekonstrukcję księgozbioru na platformie cyfrowej w postaci spisu pozycji wraz z informacją o obecnym miejscu przechowywania.
Innym przykładem współpracy, której efektem będzie m. in. scalenie rozproszonych kolekcji jest startujący w tym roku projekt Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina w Warszawie pt. „Polska kultura muzyczna w perspektywie europejskiej – źródła i konteksty”. W tym wypadku, dzięki partnerskiemu zaangażowaniu różnych poznańskich instytucji, możliwa będzie digitalizacja i opracowanie obiektów współdzielących proweniencję, a przechowywanych w różnych instytucjach, a następnie umieszczenie ich na platformie cyfrowej dając użytkownikowi dostęp w jednym miejscu do kolekcji fizycznie rozproszonej.
EN
Recently, there has been a growing interest in provenance research on historical book collections. Tracing the fate of libraries dispersed due to wars and population migrations is an endeavor that inherently requires institutional collaboration. Since 2017, systematic efforts in this area have been undertaken by the Polish community of librarians and researchers, organized within the Provenance Working Group, with the University Library in Poznań being one of the institutions that initiated its formation.
A prime example of successful collaboration in provenance research is the project carried out jointly with the University Library in Uppsala, which aims to reconstruct the library of the Poznań Jesuits, partially taken out of Poland in 17th century during the Swedish invasion. The outcomes of this cooperation include not only thorough bibliographic and provenance documentation but also the preparation of materials for a future virtual reconstruction of the collection on a digital platform, presented as a list of items along with information about their current location.
Another example of collaboration, which will result in the reunification of dispersed collections, is the project launched this year by the Fryderyk Chopin Institute in Warsaw titled “Polish Musical Culture in a European Perspective – Sources and Contexts.” In this case, thanks to the partnership and involvement of various institutions in Poznań, it will be possible to digitize and catalog objects sharing a common provenance but held in different institutions, and then make them available on a digital platform, giving users access to a physically dispersed collection in one place.
DInGO - ekosystem narzędzi dla bibliotek cyfrowych i instytucji kultury / DInGO – An Integrated Ecosystem of Tools for Digital Libraries and Cultural Heritage Institutions
Presenter: Błażej Betański (Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe)
Language of speech: PL
Pakiet oprogramowania DInGO rozwijany w PCSS, to zestaw narzędzi wspierających instytucje kultury w procesach digitalizacji, zarządzania i udostępniania zbiorów. Wystąpienie przybliży najważniejsze moduły pakietu i przedstawi ich praktyczne zastosowania. Omówione zostaną także przykłady wdrożeń w polskich bibliotekach cyfrowych oraz ich wpływ na rozwój Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej.
EN
The DInGO software suite, developed at the Poznań Supercomputing and Networking Center (PSNC), provides a comprehensive ecosystem of tools designed to support cultural heritage institutions in the processes of digitization, digital collection management, and online dissemination. The presentation will introduce the core modules of the suite and illustrate their practical applications in real-world contexts. Particular attention will be given to case studies from Polish digital libraries, demonstrating how DInGO contributes to enhancing access, interoperability, and long-term preservation of cultural resources. The talk will also highlight the role of DInGO in the development of the Pomeranian Digital Library, showcasing its broader impact on the digital transformation of cultural institutions.
Standard International Image Interoperability Framework w procesie digitalizacji i w usługach cyfrowych Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu
Presenter: Marcin Szala (Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu)
Language of speech: PL
Jednym z głównych celów digitalizacji współczesnych i zabytkowych kolekcji bibliotecznych jest zapewnienie użytkownikom sprawnego dostępu do treści, przy jednoczesnym zachowaniu zasad interoperacyjności. Wyzwanie stanowi dostosowanie się do dynamicznego rozwoju narzędzi i usług cyfrowych, które umożliwiają prowadzenie badań czy prac edycyjnych wyłącznie w przestrzeni cyfrowej, opierając się jedynie na źródłach cyfrowych.
Takie potrzeby stawiają przed bibliotekami i innymi instytucjami kultury nowe zadania związane z organizacją archiwów danych cyfrowych. Kluczowe stają się kwestie udostępniania materiałów w wysokiej jakości oraz wzbogacania ich o dodatkowe dane: warstwy tekstowe, transkrypcje, adnotacje czy informacje o strukturze obiektu. Wszystkie te elementy powinny być przekazywane w sposób ustandaryzowany z zapewnieniem trwałego źródła cyfrowego.
Jednym z rozwiązań odpowiadających na te potrzeby jest standard International Image Interoperability Framework (IIIF). Oferuje on narzędzia umożliwiające nie tylko prezentację obiektów, lecz także udostępnianie ich jako źródeł danych, z których można korzystać poprzez ustandaryzowane kanały komunikacji (API). Dzięki temu możliwa jest praca z obiektami w różnych narzędziach i usługach cyfrowych, dostosowanych do specyficznych potrzeb użytkowników.
Frameworkowy charakter IIIF pozwala na wdrażanie wybranych elementów standardu bez konieczności korzystania z całego zestawu narzędzi. Niniejsza prezentacja ma na celu zainicjowanie dyskusji na temat stosowanych w instytucjach rozwiązań, pomysłów implementacji różnych rozwiązań w oparciu o dotychczasowe doświadczenia Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu w zakresie wykorzystania standardu IIIF w usługach cyfrowych.
EN
One of the main goals of digitising modern and historical library collections is to provide users with efficient access to content while maintaining interoperability standards. The challenge lies in adapting to the rapid development of digital tools and services that enable research and editorial work to be carried out entirely in the digital environment, relying solely on digital sources.
These needs impose new tasks on libraries and other cultural institutions regarding the organisation of digital data archives. Key aspects include providing high-quality materials and enriching them with additional data such as text layers, transcriptions, annotations, or information on the object’s structure. All these elements should be delivered in a standardised way, ensuring permanent access to digital sources.
One solution addressing these needs is the International Image Interoperability Framework (IIIF) standard. It offers tools that enable not only the presentation of objects but also their provision as data sources accessible through standardised communication channels (API). This allows work with objects across various digital tools and services, tailored to specific user requirements.
The framework-based nature of IIIF makes it possible to implement selected elements of the standard without the need to adopt the entire set of tools. This presentation aims to initiate a discussion on the solutions used in institutions and ideas for implementing various approaches, based on the University of Wrocław Library’s experience in applying the IIIF standard in digital services.
PRIMO VE w Bibliotece Głównej AGH – studium przypadku integracji zasobów drukowanych i cyfrowych / PRIMO VE at the AGH Main Library – A Case Study on Integrating Print and Digital Resources
Presenter: Michał Górski (Biblioteka Główna Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie)
Language of speech: PL
Proces digitalizacji zasobów naukowych i kulturowych redefiniuje współczesną rolę bibliotek akademickich, które stają się instytucjami nie tylko gromadzącymi i chroniącymi dziedzictwo, lecz również aktywnie kształtującymi przestrzeń do jego ponownego odkrywania. W tym kontekście szczególnego znaczenia nabierają narzędzia wyszukiwawcze, umożliwiające integrację i efektywne udostępnianie rozproszonych źródeł wiedzy. Multiwyszukiwarka Primo VE, wdrożona w Bibliotece Głównej Akademii Górniczo-Hutniczej, stanowi przykład rozwiązania, które łączy zasoby drukowane i cyfrowe w jeden spójny ekosystem informacyjny.
Referat podejmuje zagadnienie funkcjonalności i potencjału Primo VE w kontekście wyzwań digitalizacji. Przedstawione zostaną doświadczenia związane z implementacją systemu oraz jego dostosowaniem do specyfiki zasobów uczelni technicznej. Szczególna uwaga zostanie poświęcona kwestiom dostępu do pełnych tekstów – w tym integracji z narzędziem LibKey, które umożliwia szybkie i bezpośrednie przechodzenie do treści artykułów – a także integracji z repozytoriami instytucjonalnymi oraz roli interfejsu użytkownika.
Celem wystąpienia jest ukazanie, w jaki sposób narzędzia nowej generacji mogą wspierać nie tylko ochronę i cyfrowe utrwalanie dziedzictwa naukowego, lecz także jego aktywną obecność w procesie dydaktycznym, badawczym i społecznym, przyczyniając się do integracji różnorodnych źródeł – od tradycyjnych zbiorów bibliotecznych, po zasoby cyfrowe.
EN
The process of digitizing scholarly and cultural resources is redefining the contemporary role of academic libraries, which are no longer solely institutions that collect and preserve heritage, but also active agents in shaping the space of its rediscovery. In this context, discovery tools gain particular importance, enabling the integration and effective dissemination of dispersed sources of knowledge. The Primo VE discovery service, implemented at the Main Library of AGH University of Krakow, serves as an example of a solution that unifies print and digital resources into a coherent information ecosystem.
This paper examines the functionalities and potential of Primo VE in the context of digitization challenges. It discusses the experience of system implementation, its adaptation to the specific needs of a technical university’s resources. Particular attention is given to access to full texts – including the integration with LibKey, which allows for fast and direct linking to scholarly articles – as well as the incorporation of institutional repositories and the role of the user interface.
The aim of the presentation is to demonstrate how next-generation tools can support not only the protection and digital preservation of scientific heritage, but also its active presence in educational, research, and social processes, contributing to the integration of various sources – from traditional library collections to digital resources.
Wtorek14 października / Tuesday, October 14
Warsztaty / Workshops
Transforming Libraries Digitization Services : going beyond scanning our own collections to become a data provider for (Digital) Humanities researchers
Presenter: Anthony Leroy (Université libre de Bruxelles, Belgium)
Language of speech: EN
The workshop will present ULB digitization services current transformation to become a data provider for DH researchers. We will detail how we proceed with bulk data extraction with multi-OCR (Tesseract/ABBYY) and HTR (eScriptorium) to provide researchers with readily exploitable data.
An illustration will be provided on our two most recent Digital Humanities postdoc projects: - “The ULB Thesis collection as data : A scientometric approach to doctoral theses defended since the creation of the University" - "A master's hand” : Towards the automatic transcription of the archives of historian Henri Pirenne.
Sesja IV Przyszłość Bibliotek Cyfrowych / Session IV The Future of Digital Libraries
Experience with AI/ML Integration into Digital Libraries
Presenters: Jan Rychtář (Trinera s.r.o.), Petr Žabička (Moravian Library in Brno)
Language of speech: EN
Digital libraries are increasingly leveraging artificial intelligence and machine learning (AI/ML) to enhance their functionality and user experience. However, integrating AI/ML features into existing library systems presents unique challenges, particularly in bridging the gap between traditional and AI-driven approaches. This presentation shares insights from the Kramerius digital library system, focusing on practical experiences and lessons learned. It explores the complexities of combining classical full-text search with semantic search, presenting results as lists of retrieved documents versus LLM-generated responses that directly reference source documents. Additionally, it addresses the contrast between human-generated metadata by specialists and automatically generated metadata. The presentation highlights key design considerations for creating user-friendly, transparent, and intuitive interfaces that seamlessly incorporate AI/ML capabilities while balancing these diverse paradigms.
Why open infrastructure is important for long term access?
Presenter: Neil Jefferies (Open Preservation Foundation, Oxford University)
Language of speech: EN
Digital cultural artifacts need much more active preservation than most physical objects. Yet the technologies and the technology companies that provide the basis for our digital world are unlikely to last much more than a lifetime. Thus it falls to memory organisations such as libraries, archives and museums to manage our digital heritage in the long term. Open approaches are an essential tool for enabling us to realise our digital preservation goals in a constantly changing environment.
Digital Disinformation – a Growing Problem / Cyfrowa dezinformacja – rosnący problem
Presenter: Marcin Pędich (University of Białystok)
Language of speech: EN
In the post-truth era we are living in, digital disinformation is one of the key drivers of social divisions. As one of the main guarantors of free access to knowledge, librarians have an obligation to recognise and respond to misinformation, especially as it is increasingly normalised and promoted by influential figures in society. Readers can have a reasonable expectation of library material to have gone through a selection process with due diligence. Therefore, it falls to librarians to be able to recognise misinformation and decide how to handle misleading materials in the library. In this paper I will present an overview of various forms of digital disinformation and how it can be recognised, emphasizing how this problem is made worse by the rise of generative AI.
PL
W epoce tzw. post-prawdy, w której przyszło nam żyć, cyfrowa dezinformacja jest jednym z kluczowych czynników nasilających podziały społeczne. Sytuację tą znacząco pogarsza pojawienie się generatywnej sztucznej inteligencji. Jako instytucja zaufania publicznego i jeden z głównych gwarantów swobodnego dostępu do wiedzy, biblioteka musi być w stanie reagować na narastającą falę dezinformacji. Czytelnicy przychodząc do biblioteki spodziewają się, że dokonała ona rzeczowej selekcji, a dostępne w niej materiały są wiarygodne. Tym samym, na bibliotekarzy spada obowiązek rozpoznawania dezinformacji i decydowania jak wobec niej postąpić. W tym referacie przedstawię różne formy cyfrowej dezinformacji i wyjaśnię jak ją rozpoznać.
Increase user engagement with your library services and improve the visibility of the library / Jak zwiększyć korzystanie z usług bibliotecznych przez użytkowników i sprawić, żeby biblioteka stała się bardziej widoczna?
Presenter: Dorota Murawska (Third Iron)
Language of speech: EN
Increase user engagement with your library services and improve the visibility of the library
Jak zwiększyć korzystanie z usług bibliotecznych przez użytkowników i sprawić, żeby biblioteka stała się bardziej widoczna
Learn more on how Third Iron’s next-gen linking technology, LibKey, combines both article-level intelligence together with AI-based best source selection in order to simplify access to content with one-click access to articles (avoid navigating menus, and multiple clicks), increase the reliability of article linking (avoid pitfalls of OpenURL linking, like broken links), improve and expand access to Open Access content with better discovery and linking and inform the links about article format, version, retraction status and more, wherever the user starts their research. In addition, LibKey Nomad browser extention enables libraries to provide users with helpful information when navigating the web.
PL
LibKey jest narzędziem linkowania nowej generacji, stworzonym przez Third Iron. Łączy szczegółowe informacje na temat artykułu z opartym na sztucznej inteligencji wyborem najlepszego źródła wyszukiwanej treści. Ułatwia przez to dostęp do pełnotekstowych artykułów za pomocą jednego kliknięcia. Dzięki temu nie ma konieczności poruszania się po różnych menu i wielokrotnego klikania, aby dotrzeć do celu. Tym samym zwiększa się niezawodność linkowania, ponieważ pozwala uniknąć takich pułapek otwartych URL jak niedziałające linki.
LibKey znacząco zwiększa dostęp do treści w Open Access dzięki lepszemu wyszukiwaniu i linkowaniu, a także uzupełnianiu linków o informacje na temat formatu artykułu, jego wersji, statusie wycofania i o inne istotne dane niezależnie od tego, gdzie użytkownik rozpoczyna wyszukiwanie.
Dodatkowo, rozszerzenie przeglądarki o LibKey Nomad umożliwia bibliotece dostarczanie użytkownikom pomocnych informacji podczas poruszania się po internecie.
Sesja V Znaczenie bibliotek cyfrowych dla społeczności lokalnych / Session V The Role of Digital Libraries in Local Communities
Digital cultural heritage resources for users
Presenter: Liisa Näpärä (National Library of Finland)
Language of speech: EN
The presentation provides insights in research and project collaboration at the National Library of Finland (NLF). The focus will be centered around presenting digital cultural heritage to the different user groups (e.g. researchers, teachers, local business and young people), ensuring that valuable historical content is accessible and engaging for all.
Today, there are several research projects that use digital cultural heritage sources as data and source materials (over 30 million pages in digi.nationallibary.fi). By leveraging digital tools, researchers can access previously unreachable resources, collaborate across borders, and apply innovative analytical techniques to historical content. Recently, especially the possibility for local businesses and young people to harness digital cultural heritage to enrich their community engagement and storytelling has been enabled by co-funding of the European Union.
The presentation will showcase examples that have effectively engaged these user groups, highlighting the importance of interdisciplinary collaboration and innovative technology in the preservation and dissemination of digital cultural heritage. It will also address challenges such as ensuring accessibility and reaching the target groups while proposing solutions to overcome these hurdles. Ultimately, the goal of the presentation is to inspire stakeholders to recognise the potential of digital cultural heritage as a powerful tool for education, community building, and cultural preservation, and to encourage collaborative efforts that make historical content accessible and engaging for all.
Nerd Alert! Amateur Archivists Reusing Digital Collections
Presenter: Julie Reynolds (U.S. Court of Appeals for the Second Circuit, New York)
Language of speech: EN
My presentation will examine some current issues relating to digital collections through the lens of my own website, The Free City Sourcebook (freecitysourcebook.com). The Sourcebook is intended to gather in one place all the available primary sources relating to the Free City of Danzig (1919-1939). To accomplish this, I have taken advantage of many digital collections including Polona, Gallica, and the Library of Congress. To supplement these materials, I have also undertaken some of my own digitization of primary sources. In my proposed presentation, I will outline the creation of the Sourcebook, the status of materials already gathered there, and the feedback I have received from website users. Drawing on my ongoing experience I will look at a few of the current thinking relating to some of the issues that I have encountered. Some of these issues include collection accessibility, attribution and copyright, the ethics of making certain types of resources publicly available, and how feedback from users has changed my approach to further developing the Sourcebook. I will conclude with suggestions for the major repositories on ways to increase knowledge about and access to their collections for nerds and other amateur enthusiasts like me.
Cykle wydarzeń „Politechniczne Wieczory Muzyczne” i „Politechnika Otwarta. Akademia Muzyczna w Politechnice” w świetle źródeł. Bibliografia przedmiotowa i podmiotowa / The event cycles “Polytechnic Music Evenings” and “Open Polytechnic. Music Academy at the Polytechnic” in the light of sources: a regional subject and personal bibliography
Presenter: Marta Walkusz (Biblioteka Główna Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku)
Language of speech: PL
Wystąpienie będzie dotyczyć cykli wydarzeń muzycznych: „Politechniczne Wieczory Muzyczne” oraz „Politechnika Otwarta. Akademia Muzyczna w Politechnice” organizowanych przez Akademię Muzyczną im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku oraz Politechnikę Gdańską od 1968 r. i ich dokumentacji przechowywanej w bibliotekach obu uczelni, w tym w PBC. Omówię historię oraz znaczenie tych wydarzeń w kontekście życia kulturalnego Trójmiasta oraz przedstawię mój pomysł stworzenia lokalnej bibliografii dotyczącej działalności artystycznej, ułatwiającej badania nad działalnością artystyczną pracowników aMuz. Owe dwa cykle będą właśnie świetnym początkiem tej bibliografii.
EN
The article discusses the series of musical events: "Politechniczne Wieczory Muzyczne" and "Politechnika Otwarta. Akademia Muzyczna w Politechnice" organized by the Stanisław Moniuszko Academy of Music in Gdańsk and the Gdańsk University of Technology, and their documentation stored in the libraries of both institutions. The article discusses the history and significance of these events in the context of the cultural life of the Tri-City and inaugurates the creation of a local bibliography on artistic activities, facilitating research on the artistic activities of the Academy of Music staff.
Historia od kuchni - polskie książki kucharskie / History from the Kitchen - Polish Cookbooks
Presenter: Marcin Leszczyński (Biblioteka Uniwersytetu Gdańskiego)
Language of speech: PL
Wykład „Historia od kuchni - polskie książki kucharskie” pozwoli zajrzeć do dawnych książek kucharskich udostępnianych cyfrowo. Publikacje zawierające przepisy kulinarne od zawsze cieszyły się popularnością.
Książki kucharskie, obok swojej głównej funkcji poradników kulinarnych, są ważnym źródłem historycznym. Dziedzictwo kulinarne pozwala poznać historię narodu, jego obyczaje i kulturę. Na podstawie lektury tego rodzaju pozycji dostrzec można nie tylko przemiany obyczajowe, lecz również zmieniającą się warstwę językową i terminologię. Jedzenie to nie tylko podstawowa potrzeba człowieka służąca zaspokajaniu głodu. Jedzenie to zjawisko historyczne, ekspresja kultury, element kształtowania tradycji. Bogactwo składników, wyjątkowość receptur i sposób przygotowywania dań sprawiają, że dawne kucharskie pozycje wydawnicze nieprzerwanie pobudzają apetyt i są źródłem inspiracji dla współczesnych kucharzy. Udostępnianie starych książek kucharskich w wersji cyfrowej pozwala szerszemu gronu czytelników odkryć ich wielopoziomową wyjątkowość.
EN
The lecture "History from the Kitchen - Polish Cookbooks" will allow you to look into old cookbooks made available digitally. Publications containing culinary recipes have always been popular. Cookbooks, in addition to their main function as culinary guides, are an important historical source. Culinary heritage allows us to learn about a nation's history, customs and culture. The richness of ingredients, the uniqueness of recipes and the methods of preparing dishes mean that these old cookbooks continue to whet the appetite and are a source of inspiration for contemporary chefs. Making old cookbooks available in a digital form allows a wider audience to discover their uniqueness.
Zdigitalizowana prasa – dawna i nowsza: ułatwienia dla historyka, zagrożenia dla prywatności / Digitized press – old and new: benefits for historians, threats to privacy
Presenter: Mikołaj Juliusz Wachowicz (Centralna Biblioteka Wojskowa, Ośrodek Informacji Naukowej)
Language of speech: PL
Zdigitalizowana prasa – okresu zaborów, II Rzeczypospolitej czy Polski Ludowej – umożliwia użytkownikom Internetu wyszukiwanie i błyskawiczny dostęp do archiwaliów, co skutkuje również oszczędnością czasu i kosztów (w tym wydatków na podróż) oraz zapoznaniem się z większą ilością tekstów w krótszym okresie czy możliwością natychmiastowego porównania odmiennych perspektyw.
Wraz z popularyzacją dawnych tytułów prasowych, osiągniętą dzięki ich cyfryzacji, poszerza się krąg osób, które – bez pośrednictwa opracowań – zapoznają się z historycznymi wydarzeniami i detalami życia codziennego, przedstawianymi często z lokalnego punktu widzenia, i – co więcej – mogą podjąć wyzwanie samodzielnej analizy i interpretacji. Tym samym prasoznawstwo przestaje być już tylko domeną uczonych i dziennikarzy, a staje się udziałem aktywistów różnych organizacji, przedstawicieli lokalnych społeczności i grup społecznych, mieszkańców miejscowości pozbawionych archiwów, a nawet bibliotek, pozwalając im lepiej poznać i upowszechnić dawne media – ich zawartość, nadawców i oddziaływanie na miejscowe wspólnoty.
Prasa to także cenne źródło danych osobowych (nekrologi, zawiadomienia o ślubach, wydarzeniach towarzyskich etc.), faktów przydatnych w opracowaniach genealogicznych i odtwarzaniu historii rodzinnej. Wiąże się z to jednak z pewnym ryzykiem i zagrożeniami: cyfrowe wersje periodyków sprzed kilkudziesięciu lat nie wymazują przecież nazwisk osób uwikłanych w PRL-owskie afery, poszukiwanych lub ukaranych, a nieraz dotąd żyjących, których zatarcie skazania nastąpiło już z mocy prawa. Może to również naruszać dobre imię ich rodzin.
Autor pokaże na przykładach, jak korzystając ze zdigitalizowanej prasy napisać artykuł historyczny albo rocznicową notatkę, bądź pozyskać brakujące dane genealogiczne.
EN
Digitized press - of the Partition period, the Second Polish Republic or People's Poland - allows Internet users to search and instantly access archival materials, which also results in saving time and costs (including travel expenses), as well as getting acquainted with more texts in a shorter period of time or the possibility to immediately compare different perspectives.
With the popularization of old newspaper titles, achieved through their digitization, the circle of people who - without the mediation of studies - become acquainted with historical events and details of daily life, often presented from a local point of view, and - moreover - can take on the challenge of independent analysis and interpretation, is widening.
Thus, press studies are no longer the domain of scholars and journalists alone, but have become the preserve of activists from various organizations, representatives of local communities and social groups, residents of towns without archives or even libraries, allowing them to better understand and disseminate old media— their content, broadcasters, and impact on local communities.
The press is also a valuable source of personal data (obituaries, wedding announcements, social events, etc.), facts useful in genealogical research and reconstructing family history.
However, this generates certain risks and threats: digital versions of periodicals from several decades ago do not erase the names of people involved in scandals during the communist era, who were wanted or punished, and in some cases are still alive, whose convictions have already been expunged by law. This may also damage the reputation of their families.
The author will use examples to show how to use digitized newspapers to write a historical article.